mfmlf ivdysLF `c
vwKvfdIaF vloN akflIaF dy ivroD df
‘afpUM PfQVIey qYnMU kOx
Cuzfvy’?
sYks slybs nhIN, bRhm
asqr bxfieaf hY ilbrl srkfr ny!
jsitn trUzo ilbrl kYbint
ivwc do ilMgF nMU brfbrqf dyvygf
pr subfeI kYQiln ivwn
srkfr skUlF ivwc 6 ilMg pVfHeygI!!
eyar ieMzIaf bMb kFz dy
pIVHqF nfl hmdrdI ik pYNqVf?
sMgq leI BfeI lflo aqy
vIafeIpIjL leI mflk Bfgo vflf lMgr!
sRI hirmMdr sfihb dI
pirkrmf 'c huwlVbfËI icMqfjnk
srkfrF vI kr skdIaF hn
bwicaF df sosLx!
kuJ KfilsqfnI, lok-smrQn
dI kmI nMU pRvfn krn lwg pey hn
nOjvfnF nMU dihsLqgrdI
vfsqy AuksfAux aqy pRyrq krn vfilaF iKlfPL kfrvfeI hoxI cfhIdI hY
mnuwK iksy hor gRih `qy
nf hI hovy qF cMgf hY!
aKy asIN qF sLyr dI muwC
nMU hwQ pf lYNdy hF!!
kbIr joru kIaf so julmu
hY lyie jubfbu Kudfie..
siqkfr kmytI bnfm apmfn
kmytI!
ikMnI ku sfrQk hY
Kfilsqfn dI mMg?
ivqkrf rokx dy nfm `qy
bwicaF nMU smilMgI bnfAux dI gihrI sfijsLL!
ajy vI kuJ sLrIPjLfdy
kyjrIvfl qoN afsF rwKI bYTy hn!
hux pRDfn mMqrI hfrpr
pMjfb ivwc rPLrMzm krvfAuxgy?
pfik ivwc hmilaF aqy
PFsIaF df islislf!
puafVy dI jVH nMU KLqm
krn qoN zrdy hn pfik afgU!
‘Aumr kYd df mqlb Aumr
Br dI kYd’, ibwl sMsd `c pysL!
kyjrIvfl df hux pY igaf
vfh jLmInI hkIkqF nfl!
vkIl nvikrn isMG ny
‘sjLf kwt cuwky iswK kYdIaF’ df qrk nkfiraf!
isafsq dIaF jLmInI
hkIkqF nfl hux vfh pvygf kyjrIvfl df!
kI qusIN afpxy idmfg
dIaF KwtIaF imwTIaF XfdF nUM izjLItl rUp ivwc sFB ky rwKxf cfhogy?
afnMd kfrj aqy afnMd
mYirj aYkt df ipCokV!
agr ‘gFDI’ vI axjfx sI
qF hmfqVF df kI bxyNgf?
kYd dy mfmly `c
dysI-knyzIan afgUaF df zbl stYNzrz
mnuwKI
aiDkfrF dI afV hyT clfeI jf rhI hY vwKvfdI lihr!
Drm
pRIvrqn `qy bIqy hPLqy guljLfr isMG sMDU df iliKaf lyK awKF Kohlx vflf sI!
PFsI dI sjLf df ivroD
krn vfly hux KfmosL ikAuN?
Dfrf 25-bI dy mfmly ivwc modI srkfr nMU awk cwb
lYxf cfhIdf hY!
Aumr kYd vfsqy mOq qwk
kYd dI iprq sLurU hoeI!
ksLmIr coxF `c votrF dI
igxqI qoN dihsLqgrd smrQk pRysLfn!
iemrfn KF dy jlsy `c awj myrf nwcxy nMU jI krdf!
ishq aqy
sYks aYjUkysLn dy nfm `qy srkfrF jfx buwJ ky smilMgqf AuqsLfhq kr rhIaF hn
hfvI ho irhf sMqvfd
amn-kfnMUn leI aiVkf bx skdY!
‘bhuqf Drm’ pfiksqfn dI
muK smwisaf hY
–mfhr
gurdvfry dy iek syvk ny
pRbMDkF nMU KrIaF KrIaF suxfeIaF
dihsLqgrdI iensfeIaq dI ‘blfeIt’ hY!
Dfrimk kwtVqf qy nPLrq
dy vxjfiraF nMU vI ‘hfeI irsk’ ilst `c rwKo!
hux keIaF nMU zfktr
mnmohn isMG Xfd afAuNdf hY!
ilbrl afgU jsitn trUzo
nMU twplLf mihMgf pY skdY!
hr BfrqI afgU df aMnf
ivroD iksy msly df hwl nhIN hY!
Bfrq dIaF pRfpqIaF nMU ingUxIaF sfbq krn dI
koisLsL!
awkIN-plfhIN hwQ mfrn nfl inrfsLqf hI pwly pYNdI
hY!
pMjfbI mIzIaf nMU lwgI
afpxy ‘svymfx’ dI icMqf?
hux Pysbuwk pfrtI bxdI
jf rhI hY kyjrIvfl dI ‘afp’
akfl qKq
nUM isafsI pRBfv qoˆ mukq krn dI mMg krn vfly kI cfhuMdy ny?
ivroD leI hI ivroD krnf
Pldfiek nhIN ho skdf!
jo
afpxf kfrj svfr nhIN skdy AuhnF nMU horF df iPkr[[!
jwgoN
qyhrvIaF krn nfl koeI lfB nhIN hoxf!!
nPLrq dI awg nMU pwKy
Jwlxf hI Drm smJdy hn kwtVpMQI!!
‘rfjsI ieslfm’ sMsr amn
leI bx igaf hY KLqrf!!
mYN nfm lY dyxy hn, mYN
nfm lY dyvFgf, myry kol 52 nfm hn!!
vIjLf dyx qoN ienkfr
krnf ‘sfvrn’ dysL df hwk!!
mwkV ny rgVf lgfieaf qF
Dfrf 25 kMm afvygI!!
kwtVpMQI Dfrimk nPLrq df
koeI aMq nhIN hY!!
akfl qKLq `qy KrUd krn
vfilaF nMU iks Kfny `c rwKogy?
vIjLf rokx vfilaF dy hux
swdy vI afAux lwg pey hn!
pfiksqfn ivwc iswKF nfl
ivqkry dy mfmly `c KfmosLI ikAuN?
ivdrohIaF qy nkslbfVIaF
qwk sImq huMdI jfpdI hY ‘afp’,
100% iswtf hfsl krn vflI
pfrtI “afpxf dl”!
‘d mojLyk ieMzstIcUt’ df
kinsLkf pRfjYikt
‘Cwizaf mwJ hyT jf
viVHaf ikqy hor’ vflI gwl hoeI!!
GsmfxcOdy pfAux df sfDn
vI bxdI jf rhI hY Pysbuwk
ivsLlysLx dI QF iek pfsV cox pRcfr hI krdf irhf
bhuqf dysI mIzIaf
srI, bIsI ivwc pMj iklo
aPIm igrvy rwKx df mfmlf!
jy lokqMqr ivwc ivsLvfsL
nhIN qF afm lok zFgDfrIaF `qy ivsLvfs ikAuN krn?
Pysbuwk smyq sosLl
mIzIaf bxdf jf irhf hY qohmqF df aKfVf!
hr dihsLqgrd nMU koqr sO
kql muafPL hoxy cfhIdy hn!
sLhId Bgq isMG aqy
aprysLn blUa stfr `qy ho rhI hY isafsq
Brosy dI Gft kfrn nirMdr
modI KV irhf hY do hlikaF qoN
afgU afm afdmI pfrtI df
pr iznr plyt 20 hjLfr rupey pRqI ivakq
Bfvuk gwlF krn nfl hI
qbdIlI nhIN af skdI!
arfjkqfvfdIaF df sMG
bxdI jf rhI hY afm afdmI pfrtI!
Dfrimk kwtVvfd sMsfr dI
suwK-sLFqI vfsqy vwzf KLqrf hY
kyjrIvfl qF gorbfcov ho
skdY pr ihMdosqfn sovIaq XUnIan nhIN hY!
sLONkI afpxy qoqy nUM
coxF ivwc AumIdvfr bxfAuxf cfhuMdY
‘blUa
stfr’ `qy rotIaF sykx vfilaF nMU imilaf iek hor mOkf!
ivdysLI pMjfbI mIzIaf
afpxy aMdr vI iek JfqI mfry!
‘afp’ aqy arivMd
kyjrIvfl df stfk izwgx lwgf
blUa stfr mfmly `c
brqfnIaf nMU kosx vfly afpxy rol bfry vI kuJ dwsx!
sLONkI ‘suwQx srpMcF’
bfry pMjfb srkfr vwloN ley PYsly dy bilhfry jFdY!–
sLONkI ieMglYNzIaf
kI brYNptn dy ‘280000’
lokF ivwcoN vI AuTygf koeI sUrmf?
–
sLONkI ieMglYNzIaf
jykr ajyhy lokF dy hwQ
rfj sLkqI af geI qF kI bxygf?
alkohl dI vrqoN bfry
afeI nvIN Koj qoN sLONkI hoieaf bfgobfg!
kYnyzf ivwc vI ‘afm
afdmI pfrtI’ bnxI cfhIdI hY!
Ebfmf jd gFDI df nfm
lYNdf hY qF kuJ lok qVp AuTdy ny!
Dfrimk kwtVvfd dy AuBfr
vfsqy sOVI isafsq ijLMmyvfr!
zyrf pRymIaF dI ‘nfm
crcf’ iswK ivroDI ikvyN hoeI?
kwtVpMQIaF nMU ‘sRI’
sLbd vI ihMdUvfd df pRqIk jfpx lwgf!
aYs aYs pI hridafl isMG
mfn nMU avfrz kOx dyvygf?
aYnzIpI nMU pMjfbI
iswKF dI qy ihMdI ihMdUaF dI BfsLf jfpdI hY!
`84 dy duKFq `qy isafsq
dI hux isKr ho geI hY!
roijaF dI vDfeI dyx
vfly krvfcOQ dy ivroDI ikAuN?
akflI afgUaF dy snmfn
smfrohF dy ivroD df kI bixaF?
jy koeI hor ajyhf afK
bYTdf qF pysLI pY jfxI sI!
rihm idwl rwb dy
‘syljLprsn’ eyny byrihm ikAuN hn?
shI phuMc apnfAux qoN
ibnF msly hwl nhIN ho skdy!
akflI kfnPrMsF dI JVI
ny sLONkI nMU kniPAUjL kIqf!
Dfrimk sYnfvF dI igxqI
vDI pr sbr-sMqoK Gitaf!
mfritn lUQr ikMg dy
mfrgdrsLk sn mhfqmf gFDI!
BfrqI rupey dI kImq
izwgx nfl vwKvfdIaF dI afs jfgI!
rwKV puMinaf mOky keIaF dI
hflq bhuq pqlI ho jFdI hY!
iswKI nMU Zfh lgf rhy
kwtVpQIaF qoN sucyq rihx dI loV!
Kuwd BMblBUsy df isLkfr
afgU, iswKF nMU kI syD dy skdy hn?
rYvinAU kYnyzf df cYrtI
ivBfg awKF Kohly,
Dfrimk adfiraF vloN
mfieaf dI duvrqoN rokI jfvy!
mfmlf eyar ieMzIaf bMb
kFz nMU bynkfb krn df
moey jQydfr dy kiQq
ibafn nfloN irafq qoN swc pwuC lvo!
afpxy afpxy grm-qbIqIaF
nMU dovyN KusL rwK rhy hn!
aKy kfhn isMG pMnU dI
pwg df mfmlf jQydfr hwl kry!
kI kuJ iswKF nMU iksy
iswK dI pwg lfhux df hwk hY?
“bfgIaF” ny kfhn isMG
pMnU dI pwg lfh ky jYkfry lfey!
pfik `c qF hux ies dy
bfnI dIaF XfdF vI surwiKaq nhIN!
‘KMbF dIaF zfrF’ bnfAux
vfly qwQ hjLm nhIN kr skdy!
kMvr sMDU duafrf EpryÈn
blU stfr - axkhI dfsqfn!
knyzIan Gwt qy ikbYWkr
vwD hY nvF ilbrl afgU!
kMm dIaF gwlF dwsx vflf
XogI sLONkI nMU 50 ku sfl lyt twkiraf!
mujLfhiraF aqy bfeIkftF
dI rfjDfnI bxdf jf irhf brYNptn sLihr
jdoN sLONkI ny ngr kIrqn
`qy KfilsqfnI jlybIaF KfDIaF ?
pIal puils vloN muafPLI
qy mIzIaf dy siqkfr df vfadf!
Buwlr PFsI dI muKflPq dy
bhfny ho rhI hY inrI isafsq!
votF dI lflsf `c kYnyzf
dy ihwqF nMU awKoN proKy kIqf kIqf jf irhY!
idwlI dy iswK alIgVHIaF
vflI gLLlqI nf krn!
aKy! pMjfb ‘nysLn styt’
hoxf cfhIdf hY! ikhVf pMjfb jnfb?
aKy pMjfb dy lokF nMU
ajy afpxy hwkF df nhI pqf!!
‘BfeI’
rfjoafxf dI soc `qy idE hux vI pihrf Tok ky!
pfiksqfn dI KYr-suwK dI
duaf krn vI ihMdosqfn afAuxf pYNdf hY!
hux ‘arD-gupq’ pbilk
ros pRdrsLn vI hox gwl pey hn!
srnf df sPfieaf ho jfx
qoN sLONkI bhuq KusL hY
ssqI ‘zwkt klIinMg’ dI
afPr dyx vfilaF qoN sLONkI pRysLfn!
iewt iewt peI boldI ey!
eIsvI nvF sfl cfVHn `qy
kuJ lokF df bhuqf jLor lwg jFdY!
vwKvfdI hux ‘aslI
ptIsLn’ pfAux vwl vDx!!
mOq dI sjLf `qy aml krn
df vkq af igaf hY!
“pMjfb ivwc ieWk iPrky
dy byksUr aqy inhwQy lokF nMU bsF coN kwZ kwZ ky kql kIqf igaf”
hux ‘gurU qyg bhfdur
ihMd dI cfdr’ `qy vI ieqrfjL?
iÈv sYnf muwKI bfl
Tfkry dI mOq aqy do lVkIaF `qy sDfrn itwpxI kfrn njfiejL kys df mfmlf!
pwg nMU sikAUrtI qoN
nhIN, ‘cODr aqy golk’ qoN hY KLqrf!
“ihMdU styt dy asl
sLfskF” dy drsLn kIqy ibnF hI,
“sLoa-boiejL” nfl hwQ
imlf ky muV afey hn jnfb hfrpr!!
sLrUqI mfmly `c afpxf
nMg Zkx `c asPLl rhI pMjfb srkfr
dfsqF do 15 sflf lVkIaF
dI: kOx cfhygy sLrUqI Aus dy Gr jMmy?
KfilsqfnIaF dI nvIN
sihXogx arunfidwqI roie df JUT!
hux qF ‘ieMzo-knyzIan’
afKx `qy KusL ho gey hoxgy?
ajLfdI dI Gft nhIN,
bhuqfq qoN pIVHq hY BfrqvrsL!!
jnrl brfV dy mfmly `c
khfxI Elt huMdI qF ZfzI vfrF[[[[!
aKy ihMdosqfn, ihMdUaF
df dysL hY!
aOh vyKo mMqrI jfHn
byarz qF igVigVfeI jFdY jnfb!
aKy! Bfrq ny knyzf kol
KfilsqfnIaF dI cuglI kIqI hY!
akflI AuhnF df pfxI vI
Brdy hn qy qfkq `c vI rihxf chuMdy hn!
isLv, bRhmf, rfm,
ikRsLn, hr, hrI afid Auh nhIN hn!
kuJ vwKvfdIaF vloN
bfdlF df ivroD aqy horF df svfgq!
sLyKicwlI mfrkf twplIaF
mfrn vfly kdoN KYr krngy?
sMivDfn dI Dfrf 25 dy
ivroD ipwCy inrol rfjsI mMqv hn!
bilhfry jfeIey iswK
afgUaF dI pMQpRsqI dy!
ibnF isr pYr ivroD dI
afKr kI quk bxdI hY?
vwzf svfl! ikMnI ku
kwtVqf pRvfn ho skdI hY?
klipq kkfrF df “pMQk
kfrtUn” pRvfn hY jI?
dihsLqvfd qy kwtVvfd df
smrQn ikqy knyzIan "[[[" nf bx jfvy!
kfql vI sLhId qy mkqUl
vI sLhId df dOr ikqy iPr[[[!
jy ikqy sLONkI vrgf
kkfrF nMU ‘kVy-koky’ afK bYTdf qF[[[[!
“kVy-ptikaF dI lVfeI” `c
Pisaf ivcfrf pRsFLq BusLn!
kFgrs pRDfn kYptn
amirMdr isMG ny acfnk kFtf bdilaf!
Dfrimk prpwkqf `qy jLor
dyx vfly hux kwcqf dI vkflq kr rhy hn!
icwTIaF sfihbF jwtI ny
ilwK imrjy vwl pfeIaF qoN GtIaf!
sLONkI qF ‘sIs-Pfier’ ho
geI smJdf sI pr[[[jfrI hY!
mfmlf kbwzI vIjLy bMd
hox nfl pYx vfly Gfty df!!
bfibE! quhfzf qF jLihr
vI nklI inkilaf sI!!
sLONkI srvx isMG dI
lyKxI qoN bilhfrY jFdY-sLONkI ieMglYNzIaf
sLONkI ‘gUgl gurU’ dy
bilhfry jFdf hY!
koeI ‘ivwkIlIks’ hI dws
skygI ik asr kI hoieaf?
Bfrq dy dosqF qoN
AumIdvfrI lYx dy cfhvfnF df kI bxygf?
ivroD PFsI dI sjLf df jF
smrQn vwKvfd df?
s: pRkfsL isMG bfdl nMU
sLONkI Byjygf iek vwzmuwlf qoaPLf!
kokVu eI bfhly aY, ies
dfl ny ikQoN glxY BfeI!
muwK mMqrI nf shI
‘mhfrfjf’ qF bixaF rhygf amirMdr isMG!
tkrfE aqy irjLk `coN
srbjIq DuMdf ny irjLk nMU cuixaF hY!
dsm gRMQ iKlfPL ivzI
hoeI kMpyn keI jlvy ivKf skdI hY!
iemIgrysLn `c Prfz nMU
rokxf Gwt igxqIaF iKlfPL ikvyN hoieaf?
awkIN-plfhIN hwQ mfr rhy
ny muwTI Bfr iswK kwtVpMQI!
pRvfsIE jy Blf cfhuMdy
ho qF pMjfb ivcoN swB kuJ smyt lE!
do hPLqy bfad gfrbyjL
cwukx df mfmlf, ‘afpy PfQVIeyy qYnUM kOx Cuzfey’
sOLNkI nUM vYnkUvr dy kwuJ gurduafry vfhvf rfs
afey
iswKI ivwc 99% prpwk
hox nfl hI sLONkI sMqusLt ho igaY!
burky dI proVqf krn
vfilaF qoN sLONkI bhuq hYrfn hY!
ivsLv suMdrIaF df sRI
drbfr sfihb jfxf vI ‘Kfs’ bx igaY
sLukr hY qsvIr df
sLOkIn lyKk sLONkI dy lyK qoN KusL hoieaf
qsvIr df sLOkIn iek
pMjfbI lyKk ieMJ vI krdf hY!
sOVI isafsq leI mirXfdf
Jwt kurbfn kr idwqI jFdI hY
sMsfr vfsqy kYnyzf dy
cfry drvfjLy Kohl dyxy cfhIdy hn!
kI pop vflf hOslf kdy
hor Dfrimk afgU vI kr skxgy?
jmhUrIaq dI QF ‘sLrIaf’
df dYNq pYr psfr irhfaY!
hfrpr vloN ikbYWk dy
‘rfjsI pr’ kuqrn dI iqafrI!
isrPL vDfeIaF hI idE,
vfady Xfd nf krvfE!
qwQF nMU qoV mroV ky
pysL krdy hn kwtVpMQI!
nvyN vrg dI insLfndyhI
kr geIaF hn sLRomxI kmytI dIaF coxF!
DrmF dI Gsmfx-cOdy `coN
rwb gfieb hoieaf!
sLRomxI kmytI coxF,
pMQk morcf bnfm imlgobf morcf
sihjDfrI iswK aqy kiQq
DrmIaF dI kfrgujLfrI!
jy sihjDfrI iswK nhIN
hn qF iPr Auh kI hn?
isafsq Cwzx leI mnpRIq bfdl dI
afsfn sLrq!
mnpRIq jI jy qfieaf jI
cwl ky af jfx qF mfx[[[?
mnpRIq bfdl: ‘awgf dOV
qy ipwCf cOV’!
BUqF dy zroN mwkf `c
pRfprtI dIaF kImqF izwgIaF!!
aKy mYN votF aqy notF
vfsqy nhIN af irhf!
kwtVqf vwl nMU hI ikAuN
hY qbdIlI dI idsLf?
Buwlr dy kys nMU
vwKvfdI ‘pYNqVy’ vjoN vrq rhy hn!
iKmf ivhUxy Kip gey
KUhix lK asMK..
lok msilaF leI jdo-jihd
vfsqy ‘PrksLIl sosfietI’!!
hux sfbq ho igaf hY ik
ies Xug df Kudf ‘mfieaf’ hY!
jMgl ivwc grjx vflf
sLyr, isLkfr nhIN, isLkfrI huMdf hY!
mnuwKI aiDkfrF pRqI
‘coxvIN’ phuMc jfiejL nhIN hY!
iek qrPLf pRcfr qF hux
hwdF bMny twpdf jf irhf hY!
kOmI afqmGfq vwl vwD
irhf jfpdf hY pfiksqfn!
jsits jOhn myjr iKlfPL
kys kd PfeIl krogy?
bysmYNtF dy
sfeIz-drvfjLy bMd krvfAux ipwCoN lokF dIaF nfsF vI bMd krvf skdI hY brYNptn istI
kONsl!
sLONkI smyq sItF KflI
krvfAux vfilaF dI suxI geI!
sLONkI nMU JfVU-pocf
lgfAux vfly AumIdvfr dI qlfsL hY!
mOky df lfB AuTf rhy ny
sItF KflI krvfAux dy cfhvfn!
trUzo ny vI KrIdy sn
svf sO aYP-18 lVfkU jhfjL!
ikRkt `c ijwq ny Aujfgr
kIqf Bfrq pRqI lokF df moh!
aKy! pirvfrF nMU pihl
dyx lwg pey hn ilbrl!
mfmlf pgVIDfrI ivakqI
dI eyarportF `qy qlfsLI df!
jdoN host dy svfl `qy
rfgI drsLn isMG bONdilaf qy sLONkI KUb hwisaf
sLONkI dI nvIN ikqfb df
nF hovygf 'sLONkx df DMnF'
‘cItI
cfvx lY clI ivc myN imil gie dfr. kih kbIr doAU nf imlY eyk ly dUjI zfr.’
afpxf bIijaf hux cfr
sfl vwZxgy brYNptn invfsI!
‘sPfrqI-iemEntI’ aqy
amrIkf-pfik ivvfd!
ikrpfn dy mfmly ivwc
aspsLtqf hor vDI!
DrmqMqr, lokqMqr df
ZukvF bdl nhIN ho skdf!
hor sYNkVy rOn bYnrjIaF
df kI krogy?
sLONkI nMU vI kYbint
mMqrI df drjf imlxf cfhIdY!
sLONkI, imhnqI ibjLnYs
pfrtnr dI qlfsL ivwc! (jnvrI 07, 2011)
sLONkI dI smJ qoN
bfhr hY ieh Gsmfx-cOdY! dsMbr 31, 2010)
mYzItysLn, jogf qy
qulsI dy bUty df Drm ihMdU nhIN!
aKy kYnyzf ny ptIsLn
sMXukq rfsLtr `c pfAux[[[!
jy kr Byd Kuwl igaf
qF gwl dUr clI jfvygI!
vwKvfdI lihr nMU
kmjLor kihxf vI mnjLur nhIN aqy jLor PVdI kihx `qy ho skdf hY mfnhfnI kys!
jy ieMdrjIq isMG
irafq rwb `c afsQf rwKdf hY[[[qF!
hfQI dy JrIt mfrn dI koisLsL krn vfilaF dy pwly[[[[[!
dIvflI df swc kbUl
lYx ivwc koeI hrjL nhIN hY!
byloVy isafsI bMdF
kfrn pMjfb df ho irhf hY nuksfn!
Ebfmf dI PyrI `coN
KfilsqfnI kI Kwtxf locdy sn?
“pMjfbI aflop” ho
jfvygI afKxf vI PYsLn hI bx igaY!
mhfqmf gFDI ny afKr
ikhVf vwzf pfp kr idwqf sI?
‘kwcI sVk pwkI
nOkrI’ vfilaF qoN Cutkfrf kd hovygf?
irafq qoN bfad
vIafnf kFz dy dosLIaF nMU vI sjLf!
331 kqlF dy Byd df
Bfr kd qwk AuTfeygf irafq?
kuJ lokF nMU iswKI
dy Tykydfr hox df Brm ho igaY!
amIr hox vfsqy sLONkI hux murgIKfnf Kohlygf!
ivcfry jQydfr vI krn
qF afKr kI krn?
iswKI
dy ‘TykydfrF’ df aDfr suMgVn lwgf!
izwgI KoqI qoN qy
guwsf Guimafr `qy!
votF dI lflsf ny
kYnyzf dy iemIgrysLn pRbMD dI hflq ivgfVI!
kwtVvfd,“mjLHbI
pRdUsLx” krfr idwqf jfxf cfhIdY!
sMjIdgI vwl kd mMUh
krngy iswK afgU?
blYk-ilst dy
ivsLlysLx `coN ieMntYlIjMs dI nlfiekI JlkdI hY!
guMgy dIaF rmjLF
guMgy dI mF jfxy pr iswK afgUaF dIaF kOx[[[?
nf jfxIey hfrpr qy
mnmohn isMG tplfL hI Kf gey hox!
mohxf boldY qF
dunIaF suxdI hY pr kuJ[[[[[[!
sLONkI, hfrpr dy
hOsly dy bilhfry jFdY!
dUhry mfp-dMz apnfAux
vfly sLONkI nMU kniPAUjL kr idMdy ny!
blYk ilstF dy mfmly
`c ikwQy KVy hn kYnyzf `qy amrIkf?
aYn zI pI vwKvfdIaF
dy kMm af skdI hY pr[[[[[nhIN!
Dfrimk adfiraF dI
durvrqoN iKlfPL avfjL kOx AuTfeygf?
kYptn amirMdr dy
KfilsqfnI Xfr ksUqy Psy!
eyar ieMzIaf bMb kFz
bfry jsits myjr dI af rhI rport `qy agfAUN ikMqU-pRMqU ikAuN?
kI ieh nvIN gurdvfrf
suDfr lihr hY?
mfmlf mfsUm bwicaF
nMU sYks aYjUkysLn df
lok jfgirq nf hoey qF
srkfrF ‘smilMgI eyjMzf’ lfgU kr dyxgIaF!
mfmlf gurdvfiraF `c
vfprIaF ihMsk vfrdfqF df
iswKI dy kiQq rfKy hI
bdnfmI df kfrn bx rhy hn!
afpxI vfrI sLbdF df
arQ bdl nhIN jfxf cfhIdf?
DrmIaF qoN KVy KLqry
qoN iswKF dy aks nMU kOx bcf skdf hY?
sLONkI hux kflLy jfdU
aqy BUqF qoN iPr zrn lwg ipaf hY!
ivvfd hI hux
“iswK-nIqI” df Durf bxdy jf rhy hn!
iensfPL dy rsqy ivwc roVf bx rhI hY isafsI dKLlaMdfjLI!
rfgI drsLn isMG dy
pYrF hyToN jLmIn iKskx lwgI!
kfmfgftf mfrU mfmly
ivwc mgrmwC huMJ vhf rhy ny ilbrl!
gRih mMqrI pI[
icdMbrm dI amnYstI afPLr df kI bxygf?
brYNptn vfsqy $413
imlIan zflr df ‘vfk-ien kilnk’!
Bfrq `c rfjy aqy rfxIaF
dy JolI cuwkF dI koeI kmI nhIN hY!
hwQ purfxy KosVy
bsMqy horIN afey !
iswKF dI srv-AuWc
adflq nUM duinafvI adflqF `c GVIsx dIaf koisLsLF
sLONkI GUMeyN ivdvfnF
aqy tIry mIzIey dy bilhfry jFdY !
iewk poQI dy ivdvfn
qy host dI lUMbVI
zozf XUnIan bnfm
ivwkI iZwlo
mKOitaF vfly ilbrl
“Dfrimk ajLfdI” nMU
muV pRIBfsLq krn dI loV pvygI!
pwqrkfrI qoN ZfzI klf
vwl vI moVf kwitaf jf skdf hY!
BrUx hwiqaf df klMk
pMjfb dy mwQy `qy kd qwk icpikaf rhygf?
mjLhb hI qo isKfqf hY
afps myN vYr rKnf?
pfik leI ieslfimk
kwtVvfd df AuBfr nfpfik sfbq ho irhY
jy rfgI dI vfrI af
jfvy qF Qmlf kI afKygf?
hux iswK ivdvfn vI
sunfAux lwgy klipq sfKIaF!
‘iQiq vfru’ qy
puryvfl dI jMqrI kcmrV jMqrI!
rfm-rOlf puryvfl dI
‘kcmrV’ jMqrI df!
dihsLqgrd jd hIro bxf
ky slfhy jFdy hn!
‘cwukI hoeI lMbVF dI
Tfxydfr dy brfbr boly’
sLONkI hux kmytIaF
bxfAux vflI kmytI df cODrI bnxf cfhuMdY!
cUhy aqy smosy df
mfrU asr
sLONkI pwqrkfr qF
bxnf cfhuMdf pr jwuqImfr nhIN
sLOkx nUM afpxy PYsly
`qy dubfrf njLrsfnI krn dI gujfirsL
coxF `c KVn leI
sLONkI `qy vI bhuq dbfa pfieaf jf irhf hY
knyzIan kdrF kImqF
nMU aishxsLIlqf qoN KLqrf
suwK nfl ‘sLyKiclI’
bixaF cIn df ivdysL nIqIGfVf!
keI gurdvfrf pRbMDkF
dIaF ‘hom minstrIaF’ BfrU hoeIaF
sfry XhF sy awCf
ihMdosqF hmfrf, hm bulbulyN hYN ies kI jy gulsqF hmfrf!
idno idn vDdI jf rhI
hY mrjIviVaF dI igxqI!
hux gYr-iswKF nMU vI
suxfey jfieaf krngy Pqvy
icwtf JUT ikvyN bol
lYNdy hn afpxy afp nMU DrmI aKvfAux vfly?
kwtVpMQIaF nMU ‘Pfhf
lYx leI kfPLI rwsI’ idwqI jf rhI hY
vDdf jf irhf hY vIanf
golI kFz nfl sLurU hoieaf pfVf
sLihrIaF nMU ‘vwzy
XUnIanvfd’ hwQoN crUMzy jfx qoN kOx bcfeygf?
afm sLihrIaF dy hwkF
df kI bxygf?
jd ‘qfkq’ dIaF golIaF
KrIdx gey sLONkI nMU bhuq sLrm afeI
sLONkI mn afeI ilK qF
bYTdf hY pr iPr zrdf vI bhuq hY
rUbI Zwlf “sOVI
isafsq” leI ivhlI hoeI! mhF mUrK mMzl dI isafxp!
joiqsL nMU inMdx vfly
vI keI vfr joiqsL dy PfrmUly vrqdy hn
do JtikaF `c iswKF dI
igxqI nMU rfqo rfq vwzI kfx lwgI!
kwtVvfd nMU Twl nf peI
qF iswKI ‘suMgV’ jfvygI!
zfktr mnmohx isMG dy
ibafn `qy PjLUl df vfvylf
aishxsLIlqf hI Drm bxdI jf
rhI hY
aKy qfilbfn qF bhuq
cMgy lok hn pr [[[[!
ikMny ku iswK, kiQq
Kfilsqfn nMU smripq hn?
iswKF `qy jjLIaf
lgfAux vfly qfilbfn GwtigxqIaF smyq smucy pfiksqfnIaF dy hwkF leI Kqrf bxy!
iswK BfeIcfry leI mfx
df pRqIk hn s: afhlUvflIaf
‘klmGfqI pwqrkfrF’
vfsqy nvIaF sMBfvnfvF!
zfktr, nfeI aqy hor
ikwqfkfr vI ieMJ ‘pRotYst’ krn lwg pYx qF iks Bfa ivkygI?
vwsx isMG jLPrvfl qy
rxjIq isMG kuwkI vrqy gey sn hux hor axBol vrqy jfx qoN bcx!
BfrqI sPLrqKfny jfgx!
kYnyzf ny brqfnvI aYm
pI nMU vIjLf dyx qoN ienkfr krky nvF stYNzrz sYWt kr idwqf hY!
lgdY puryvfl dI jMqrI
‘iQiq vfru’ jfxdI hY!
Drm XuwD morcf nMbr 2
? kFgrsI aqy akflI awg nfl Kyzx qoN guryj krn!
bhuq prdy nfl bxI
jfpdI hY ‘d asosIeysLn afP ieMzo-knyzIan pfrlImYntyrIanjL’!
mhF mUrK sfbq hox vwl
vD irhf hY afisPL alI jrdfrI
hux amrIkf df hwQ-Tokf
bnx vfsqy kfhlf kOx?
dunIaF dy mnF qoN lwQ
jfxf qfimlF nMU mihMgf ipaf
jo lok Drm asQfnF df
pRbMD nhIN clf skdy Auh lokF nMU aklF nf dyx!
ikRsLmy qoN Gwt nhIN
hY BfrqI lokqMqr!
itMz `c kfnf pfeI rwKx
vfilaF qoN sucyq rihx dI loV
lok mfrU sfbq huMdIaF
ny dihsLqgrd lihrF!
mwCr geI hY mfieafvqI!
aKy! Bfrq dy iesLfry
`qy Ebfmf ny BfsLx ivwc iswKF df nF nhIN ilaf
zozy, amlI qy kONslr
ivwkI iZwloN[[[!
pMjfb `c aYn[ afr[
afeI[ smfgmF df qmfsLf!!
sLONkI df lyK qF nvyN
sfl dIaF vDfeIaF dyx vflLy hI Kf gey!
iek pfik klmkfr df
lyK jo Dur aMdr qwk mfr krdf hY!
pRotYst dy nvyN ZMg
df jnm hoieaf bgdfd ivwc!
afriQk mMdhflI qoN
dunIaF df iek “vpfr” pUrf surwiKaq!
nhfqI DoqI rih geI
AuWqy mwKI bih geI!! isafsq knyzIan aqy hwQkMzy dysI!!
ilbrlo gihry kOmFqrI
afriQk mMdvfVy mOky ikMnIaF ku srkfrF aqy pRDfn mMqrI bdlogy?
lokF dy tYks df DMn
lutfAux nfloN afto sYktr dy “mihMgy kfimaF” nMU kfr kMpnIaF dy ihwsydr bxfE!
pihlF Kfilsqfn qy hux
ajLfdI mnuwK df mUl aiDkfr hY!
buwsL ipwCoN twkr hux
Ebfmf qy Esfmf ivckfr hovygI!
mnF `c igafn dy dIvy
kOx aqy ikvyN jgfeygf?
hfrpr nMU bdnfm krn
vfsqy JUT dy pulMdy!
bhu-siBafcfr dy bUty
nMU “pUjx” vfsqy kYnyzf nMU hux ieko smyN do pRDfn mMqrIaF dI loV hY!
styPfn izEn dI sflI
nfl vI sLONkI dI sflI vflI hI hoeI jfpdI hY!
vIjLf qy minstrI
primt pfrtI:
hfvI-pRBfvI ilbrl
mIzIaf ‘rfeI df phfV’ bxfAuxf jfxdY!
hfrpr nMU hAUaf bxf
ky pysL krn vfly afp sMq nhIN hn
ilbrlF nfl vI sLONkI
dI boql vflI hI hoeI jfpdI hY!
duinafvI swc, rfjsI
JUT sfbq ho skdf hY
coxF isrPL pMjfbI
BfeIcfry ivwc hI ho rhIaF jfpdIaF hn!
kursI dI lflsf `c
ilbrl hI ilbrlF dy jVIHN bYT skdy ny!
“JoitaF vfly GroN
lwsI” Bfldy ny kuJ torI AumIdvfr!
ilbrl aYm pI suwK
DflIvfl ny ‘zrwg zIlr’ dy hwk ivwc iliKaf sI Kq!
PYzrl ilbrlF dI kiQq
“grIn isLPt” iejL rONg isLPt!
‘gurmiq
isDFqF’ dy aKOqI rfKy afp kurfhy pY gey jfpdy ny!
iemIgrysLn lYx leI
jfalI sLfdIaF dy pMgy!
kbwzI iKzfrIaF nMU
vIjLy sLONkI ny duafey!
aKy Bfrq nMU
ihMdosqfn afKx vfly PfsLIvfdI hn!
bfibE qF iPr bfby
nfnk bfry kI iKafl aY?
vyiKE BfeI pRDfn
mMqrI qoN ikqy lwqF dy hyT dI kMn PV ky muafPLI mMgx dI mMg nf kr bYiTE!
ijLmyvfrI qoN Bwjx df
rsqf qlfsL rhy jfpdy hn s: bfdl
hux mfieaf dI
‘mfieaf’ ivwc AulJ jfxgy kfmryz!
sRI hirmMdr sfihb dy
drsLn krny locdf hY “bMbGfVf”?
Bfrq-amrIkf pRmfxU
smJOqy dy mfmly ivwc kfmryzF ny isr Kyh puvfeI!
nMgIaF qlvfrF vfly “
sLFqIpUrn ros-pRdrsLn ”
nMgIaF qlvfrF vfly
“sLFqIpUrn ros-pRdrsLn” !
sIbIsI dI iPlm aqy
eyar ieMzIaf bMb kFz
dUhry mFpdMz iqafgx
vfsqy sdI df cOQf ihwsf kfPLI hY!
mfmlf ibwl sI-50 df,
ilbrlF df cuwp `c hI Blf sI
ilbrlo hux ibwl sI-50
vfps lYx df vfadf kr lE!
ibwl sI-50 `qy votF
leI ilbrlF dy mgrmwC huMJU!
kYnyzf dy ivdysL mMqrI
ny ijLmyvfrI qoN ‘grl-PrYNz’ nMU agy rwiKaf!
amirMdr isMG ny arUsf
dy mfmly ivwc bysLrmI PVI!
sihxsLIlqf aqy
aishxsLIlqf dy prqwK drsLn!
ktwVvfd
iek PYsLn hI bxdf jf irhf jfpdf hY!
cl AuT bgfvq kr qyry
ihwsy dI dunIaF `qy iksy df rfj ikAuN hovy!
vihmF iKlfPL muihMmF
ivZx vfly afp vihmF df isLkfr!
vwKvfdI, gdfrF dI
qlfsL afpxy rYNkF ivwc krn!
sLfbfsL: ieMJ dPLnfey
jFdy ny ‘asl’ muwdy!
cfplUsI dI hwd hI kr
idwqI hY bjLurg kFgrsI pRxfb muKrjI aqy arjun isMG ny
mudweI susq aqy gvfh
cusq!
vfvylf
mfmUlI iemIgrysLn qrmIm df!
bfdlF ny ZINzsf nMU
iTwbI lgfAux dI TfxI!
“globl vfrimMg” ny qF
sLONkI dy gozy joV ky rwK idwqy hn
iek vfr iPr qlKI Biraf
mhOl isrijaf jfx lwgf!
idsLfhIx huMdy jf rhy
jfpdy ny PYzrl ilbrl!
cwk kYzmYn mfmlf: Cwj
qF boly CfnxI ikAuN boly?
kbwzI `qy idn-b-idn
gihrf huMdf jf irhf hY zrwgjL, smgilMg aqy kbUqrbfjLI df sfieaf!
ilbrlF dI hflq “kYNroN
dy sYhy” vflI bx geI hY!
adflqI PYsly kfrn
‘BMgIaF’ ivwc KusLI dI lihr!
hfQI dy dMd Kfx nMU
hor aqy ivKfAux nMU hor bIbI!
nf Drnf, nf pIs rYlI,
brYNptn isivk hspqfl iKLlfPL hoieaf sI ros mujLfhrf ijs asr prqwK hY!
muwK mMqrI bfdl dy
hYlIkptr dI JftI, vwzI pRfpqI!
Bfrq dI AuBr rhI
afriQkqf, bIbI df prs aqy lflU dy cUhy!
sLONkI smyN isr dKLl
nf idMdf qF sLONkx ny vI lwutI jfxf sI!
klipq smyN df hI nfm
hY nvF sfl!
sLYqfn dy tfkry vfsqy kYQoilk crc sYNkVy BUq kwZx
vfly pfdrI iqafr krygf!
motr-kfrF ‘kxk’ Kfx
lwgIaF! grIbF df kI bxygf?
Dfrimk kwtVvfd df krUp
ichrf!
sLONkI dosq afpxy
ivcfrF df hY qy dusLmx afpxy afp df!
s: mfn dy ibafn keI
vfr mnorMjn BrpUr huMdy hn!
zflrF df mxF mUMhIN
guV kYnyzf dIaF ishq syvfvF ivwc ajy vI EnIN imTfs pYdf nhIN kr sikaf!
iensfnI hmdrdI qoN
swKxy aYmrjMsI vfrz dy mwQy `qy gurU nfnk vfrz iliKaf ikMnf ku soBf idMdf hY?
aKy pI-3 aqy Gr dI
mfrgyj iewko hI gwl aY!
gurU bfby dy nfm `qy
mlLfeI lfhux vfilaF dIaF pON bfrF!
tYks GtfAux df ivroD
ikAuN kr rhI hY ivroDI iDr?
puils kYt suKivMdr
suKI aqy hor iks dI pYdfvfr hn?
‘ivsqrq Bfrq’ leI
cuMbkI iKwc df kMm kr rhI hY nvIn qknIk
mfjrf brYNptn dy nvyN
aqy purfxy hspqfl df!
mhfqmf qoN vI KLqrf
mihsUs krdy ny kwtVpMQI!
Drm nMU
aslI KLqrf hY kwtVvfd qoN!
stIvn
hfrpr dy isqfry dI cmk vDx lwgI!
mMgqy mIzIafkfr
“DrmI ihMsf” nUM Twl
pfAux leI Bgq kbIr jI dI bfxI nUM pYmfnf bxfAux dI loV
mfn ny kfhdy ivcoN
kwiZaf hY dljIq ibwtU nMU?
gurdvfry `qy kbjLy dy
mfmly `c kwtVpMQI ksUqy Psy!
disLqgrdI dy mfmly `c
musLrwPL afiKr swc Aucry
jy iehI ikqy pRkfsL
isMG bfdl ny afiKaf huMdf qF kwtVpMQIaF ny DmwcV hI mcf dyxf sI!
iswK BfeIcfry nfl
sbMDq GtnfvF aqy ivakqI aMgryjLI mIzIey dI crcf df ivsLf bxy!
sfbkf mwuK mMqrI kYptn
amirMdr isMG afpxy ‘rfjsI muV-vsyby’ leI sMjIdf nhIN jfpdy!
jmhUrIaq dI axhoNd qy
Dfrimk kwtVqf dI hoNd asiQrqf qy bdamnI nMU avfjLF mfrn vflI gwl hY!
amn-sLFqI
leI jQydfr vydFqI df sfhs Biraf kdm
hwQF nfl idqIaF dMdF
nfl KohlxIaF pY rhIaF hn pfiksqfn nMU!
smilMgI ivafhF dI
‘kurihq’ hux Zol-Zmwky nfl aksport ho rhI hY?
srnf ny trYk bdilaf qy
bixaF “pIs-mykr”
ihMsf dI Psl hux
sMBflxI musLkl ho rhI hY!
sOdf bfby dy svFg bhfny
pMjfb ivwc bd-amnI PYlfAux aqy isafsI ikVF kwZx dI muihMm Twus huMdI jf rhI hY!
pMjfb dy amn dy ihwq
`c jQydfr sihbfn ny shI moV kwitaf!
hfl dI GVI qF iqlkdy
iqlkdy bc gey hn jnfb bfdl!
eyar ieMzIaf bMb kFz
bfry do dhfky sfPLt tfrgr df rfg alfpx vfly hux suinhrI mOkf hwQoN nf gvfAux!
kYptn nMU cldf krn
ivwc hI kFgrs df Blf hY!
al gor nMU vfqfvrx
pRym bhuq dyr nfl jfigaf
ilbrl spFsrisLp
skYNzl dI Jlk pYNdI hY “afpixaF” nMU vMzIaF geIaF grFtF qoN!
grFtF dI kfxI vMz df
mfmlf BiKaf: qPqIsL dI mMg
styPLn izEN - mya zIal
ilbrlF nMU mihMgI pY skdI hY!
votF `qy awK rwK ky
EntyrIE dI mgYNtI srkfr ny kIqI grFt dI kfxI vMz:
asiQrqf vl iKskdf jf
irhf hY pfiksqfn
afgU
df smilMgI hoxf vI ‘ikbYWksqfnIaF’ nMU mihMgf ipaf
nihrU-gFDI Kfndfn dy
icrfg df hfsohIxf ibafn!
kYptn amirMdr isMG
“sfnH vI hY qy gAU df jfieaf vI”
hnyr seIN df,
iemIgrMtF dI sYtlmYNt bhfny srkfr qoN hor moty gwPLy mMgy jf rhy hn!
keI dysI knyzIan
isafsqdfn eyar ieMzIaf bMb kFz dy pIVHqF nMU njLr-aMdfjL kr rhy hn
zflrF dy lflc ivwc
KyqI kfimaF dI durgwq
rfjy dy “hMkfrfsLfhI”
rfj df hoieaf aMq!
bfdl nMU hux drpysL ny
cxOqIaF byaMq!
iPr
sLurU hoeI kYnyzf `c mwDkflI coxF dI crcf!
afriQk KudksLI df dUjf
nfm hY ikEto!
pr kuwby dy mfrI lwq
rfs vI af skdI hY!
brYNptn isivk hspqfl
leI vfDU tYks lgfAux dy crcy
“XUnIvrsl hYlQ kyar”
df rfg alfpx vfly KfmosL!
mfmlf kiQq atYk aYzF
df! afpxI vfr ilbrl ipwt AuWTy
pMjfb dIaF coxF iewQy
qy EntyrIE dIaF AuWQy, lVIaF jfx lwg peIaF hn!
afKr kwtVpMQI kFgrs dy
kI lgdy hn?
rMg-bdlUaF qy
dl-bdlUaF dI Brmfr!
ikqy hMkfrI hI qF nhIN
ho gey kYptn amirMdr isMG!
“smilMgI hwkF” df kmfl iek bwcy dy iqMn mfpy!
mfmlf subfeI sMsd mYNbrF dI qnKfh ivwc 25% vfDy df!
pfrtI dI eykqf pRqI sMjIdf jfpdy ny jnfb styPLn izEN !
afpxy kwuqy, qoqy jF iksy hor pflqU jfnvr df nfm ‘ikEto’ rwKx nfl hI vfqvrx df
sLuwDIkrn nhIN ho jfxf!
kYnyzf dy pRDfn mMqrI aqy nvyN sMBfvI pRDfn mMqrI `c ‘nfm’ dI sFJ!
asmfn qoN izwg ky KjLUr ivwc PisaF df hux kI bxygf?
BMg dy bol-bfly leI srkfr dI BMg nIqI ijLmyvfr!
lftrI vfly vI sLONkx nfl dusLmxI kmfAux lwgy hoey hn!
lokF nMU KusL krn vfsqy
BfrqI kONslyt hux hor kI kry?
hfsohIxIaF gwlF krdy hn bhuqy dysI AumIdvfr!
72% knyzIan smilMgI sLfdIaF nfloN Dfrimk ivsLvfs dI ajLfdI nMU pihl idMdy hn!
iehnF istI coxF dy bhfny aMdro aMdr keI hor coxF vI lVIaF jf rhIaF hn!
lE jI hux somflIan ieslfimk
kwtVpMQI vI kYnyzf nMU awzy vjoN vrqx lwgy!
dUhrI nfgirkqf df AulJ irhf hY Jmylf!
dihsLqvfd df mnhUs ichrf!
iewk bjLurg iswK dI imRqk dyh nMU jd kysF qoN DUh ky rfhq iksLqI ivwc suwitaf
igaf!
kwtVqf aqy aishxsLIlqf hI Dfrimkqf mfpx df pYmfnf bx gey jfpdy hn!
cfr ku awKr sLyKLiclI dI rUh dy nfm!
mrd-aOrq brfbrI df ‘anoKf’ qrIkf!
dihsLqvfd dy mfmly ivwc pfiksqfn dI dUhrI phuMc kfrn pwCmI dysLF ivwc Gusrmusr
vDI!
torFto dy pMjfbI BfeIcfry leI huJikaF BrpUr irhf bIiqaf hPLqf!
aMdrUnI Dfrimk ivvfdF dy hwl
vfsqy kfrgr sfDn kwd aqy ikvyN qlfsL kIqy jfxgy?
AuBr rhy Bfrq nMU gMBIr
cxOqIaF df sfhmxf!
pRDfn mMqrI hfrpr ny iejLrfeIl dI hmfieq dy mfmly ivwc pujIsLn bdlI pr prnflf
AuWQy df AuWQy!
‘mMn gey qyrI iensfnIaq nMU’ kudrq dy mfiraF leI rfhq qy kudrq dy vsfieaF leI
bMbF dy mINh!
“vOr-krfeIm” afiKLr iks blfa df nfm hY?
“syvf”
afeI sLwk dy Gyry ivwc!
kwtVpMQIaF nMU Auksf ky iswKF `c KfnfjMgI krvfAux `qy qulI hoeI jfpdI hY ‘rfjy’
dI srkfr!
pfpf bfJhu hovY nfhI muieaf sfiQ n jfeI]
KLbrdfr! hux aPrIkf ivwc vI
iewk “qfilbfnI aPLgfinsqfn” puMgr irhf hY!
EhI hox jf irhf hY ijs df zr sI
hux skUlI slybs nMU smilMgI
anukUl bxfieaf jfvygf!
sLONkI hux bxfeygf iek sLRomxI smfj BlfeI jQybMdI!
kurwpsLn nfl Dur aMdr qwk ilbVy hoeyy hn ilbrl!
sonIaF df
“vot-krUjL” Bfrq dy BivK nMU lY zuwbygf
dysL dy pCVy vrgF nMU loV hY sfrQk rfKvyNkrn dI!
hfrpr srkfr dy dysI “dlfl” rMg ivKfAux lwgy!
kUV inKuty nfnkf EVik sic rhI]-mfmlf coxF df
kYnyzf dy iemIgrMt BfeIcfry
nMU hfrpr srkfr dy pihly bjt df BrpUr lfB hovygf!
Aujwzvfd nMU kfbU krn vfsqy sFJy XqnF dI loV!
akflI
dl aqy bfdl ivroDI muhfj
bwicaF nMU motfpy dI ‘mhFmfrI’ qoN bcfAux dI loV!
bIbI bilMzf strfink df klfqimk kfrtUn vyK ky sLONkI im:
PilMcton kfrtUn vFg hwisaf!
kYnyzf srkfr vloN ‘qfiml tfeIgrjL’ nMU dihsLqgrd krfr dyxf
iewk vDIaf kdm hY!
pqf nhIN ikAuN srkfrF lokF dI luwt df ‘afnMd’ kursI `qy bYT
ky mfxdIaF hn!
svf sO kroVI abfdI vfly Bfrq `c 10 lwK rupey slfnf qoN vwD
afmdn vfly isrPL 80 hjLfr lok hI hn!!
“mMgqy” mIzIafkfr! -sLONkI ieMglYNzIaf
“mMgqy” mIzIafkfr! -sLONkI ieMglYNzIaf
dysI qy ivdysLI vwKvfdI kMD `qy iliKaf pVHn!
ilwty nMU dihsLqgrd GoisLq krn ivwc dyrI ikAuN?
pfiksqfn ivwc ieslfimk kwtVvfd nMU Twl pfAux qoN ibnF
aPLgfinsqfn ivwc sLFqI dI sMBfvnf bhuq Gwt!
jy puils “ibwlIaF” dI igxqI 300 hY qF “blUMgiVaF” dI igxqI qF
hjLfrF ivwc hovygI! ivdysLI “kYtF” df Byd kOx, kd Kohlygf?
jy Drm sihxsLIlqf isKfAuNdf hY qF iPr asihxsLIlqf ikwQoN af
tpkdI hY?
jnfb “iQVkU” dy kfrnfimaF kfrn ilbrl iKlry jLrUr jfpdy hn pr
jnfb joa klfrk vflI stIvn hfrpr nfl vI ho skdI hY!
pqf nhIN ikhVf ‘nfn-sitk’ PfrmUlf ilbrlF dy hwQ afieaf hoieaf
hY ijs nfl AuhnF dy vwzy vwzy ‘pfp’ vI ibnF JrIt mfiraF hI iqlk jFdy ny!
afKr
iks iksm dI “lybr” jmfq dy hqYsLI hn ilbrl aqy aYn[ zI[ pI[ vfly?
‘kQf
vfckF’ dI Gft kfrn kMsrvtv pfrtI dy pYr nhIN lwg rhy!
cfrtrvfdIE!
Zih-ZyrI ho rhy smfijk qfxy-bfxy df pRqIk hY
smilMgI
sLfdIaF df ivvfdgRsq kfnUMnIkrn!
------------------------------------------------------------------------------
pMjfb
`coN BeIaF df “Kfqmf” krn df asfn qrIkf!
-----------------------------------------------------------------------
ilbrl
asosIeysLn dI pRvfh nf kridaF pfl mfritn ny
iswDf
kYNzIzyt nfmjd krky ‘jmhUrI Gftf dUr’ kIqf!
-----------------------------------------------------------------------
torFto
df pMjfbI mIzIaf: khIN py ingfhyN khIN py insLfnf!
------------------------------------------
iemIgrysLn
vFg afriQk nIqI dy mfmly ivwc vI
ilbrlF
df koeI ‘dIn-eImfn’ nhIN hY!
------------------------------------------------------------------------------------
kurwpt
ilbrlF nMU qfkq ivwc rwKx leI lokmwq nMU
‘kYd’
krI rwKxf cfhuMdf hY ‘ilbrl’ mIzIaf
-------------------------------------------------------------------------------------
bMb DmfikaF
dI rosLnI ivwc pfiksqfn dI
dysL-ivdysL
qoN ho rhI mflI mdd ajb jfpdI hY!
---------------------------------------------------------------------------------------
qmfsLf
PMz ryjLF df! lok Bfvukqf qoN bcx!
----------------------------------------------------------------------------------------
mfmlf
pMjfb asYNblI `c hoeI ivsLysL bihs df!
awqvfd
dy ‘BUq’ df koeI vI vfrs nf bixaF
--------------------------------------------------------------------------------------------
DVy
df ihwq sOrdf hovy qF gYr-iswK vI sRI akfl qKLq dy
jwQydfr
dI pwg nMU hwQ pf skdf hY nhIN qF [[[[[[!
---------------------------------------------------
Drm
dI vD vD ky syvf dy nfm `qy kwtVvfd nMU
hvf
dy rhy hn kuJ sQfnk pMjfbI mIzIafkfr!
----------------------------------------------------------------------------------------------
spIkr
atvfl, amirMdr vflI iTwbI Kfxo msF bcy!
-----------------------------------------------------------------------
mfmlf
do kIrqnIaF vwloN iewk bIbI nfl kiQq CyV-CfV df!
------------------------------------------------------
‘ieslfimk
sLrIaf’ nMU kfnUMnI drjf dyxoN ipClKurI muV ky mgYNtI ny TIk kIqf
pr
‘cfrtr df KwKr’ CyV ilaf!
-----------------------------------------------------------------------------------------
kYtrInf
qoN bfad amrIkf dy ‘gMn-klcr’ ny rMg ivKfey
-------------------------------------------------
mfmlf
srbjIq isMG dI irhfeI leI cwlI crcf df!
--------------------------------------------------------------
ilbrlF
dI aMdrKfqy imlIBugq kfrn hI ishq syvfvF df qyjLI nfl inwjIkrn ho irhf hY!
---------------------------------------------------------------
dihsLqvfd
dy tfkry leI kYnyzf srkfr dI kfrgujLfrI ‘sLwk’ dy Gyry ivwc smJI jfxI cfhIdI
hY
---------------------------------------------------------------
tYksF
dy “bfdsLfh” ny lokF dy KUn psIny dI kmfeI nfl qjOrIaF BrIaF!
-----------------------------------------------------
dihsLqvfd
aqy kwtVvfd ivruD KVn vfly musilm afgU sLfbsL dy hwkdfr hn!
------------------------------------------------------
hYlp-lfeInF
dI hlcl ny ‘mMgiqaF’ nMU nvF mOkf idwqf
-----------------------------------------
‘KfilsqfnIaF’
dy anoKy rMg:
amirMdr
isMG df svfgq aqy pRDfn mMqrI mnmohn isMG iKlfPL mujLfhrf!
------------------------------------------------------------------------------------------------
loV
pYx `qy isPLfrsLI icwTIaF vI smilMgI kfnMUn dy hwk ivwc votF pfAux vfly hI idaf
krngy!
---------------------------------------------------------
muwK
mMqrI Gwt qy ‘rfjf’ vwD hn kYptn amirMdr isMG
-----------------------------------------------------
mfritn
srkfr ny sMsdI bihs df glLf Guwt ky “jmhUrI Gftf” pUrf kIqf
-----------------------------------------------------
kYptn
amirMdr isMG dI PyrI aqy ‘Poto’ ivvfd!
----------------------------------------------------
smilMgI
ivafh qoN ienkfrI hox vfly Dfrimk adfiraF df ‘KrfieqI’ drjf Kqry ivwc hovygf!
-----------------------------------------------------------------
hux
sLONkI vI afpxy nfm AuWqy ‘avfrzjL’ sQfpq krnf chuMdY!
------------------------------------------------------------------
smilMgI
sLfdIaF nMU mfnqf dyx vflf ibwl afKrI pVfa `c qy ilbrl cusqI mfrn dI qfk `c!
------------------------------------------------------------------
kYptn
amirMdr isMG dI PyrI mOky
‘jY
ihMdIaF dI jY’ qy dysI ilbrlF dI Puwt sfhmxy afeI
-------------------------------------------------------------------
‘bilMzf blfeIt’ ny kMsrvtvF dI
aflUaF
dI Psl df hulIaf ivgfiVaf!
‘ilbryt
aws Prfm df ilbrljL’
---------------------------------
pfl
mfritn bnfm sMqfklfjL!
------------------------------------
bhuq
zry hoey jfpdy hn jnfb mfritn!
kMsrvtvF
nMU bilMzf ‘blfeIt’ qoN Kqrf!
------------------------------------------------------------------
“BwT
pey sonf ijhVf kMnF nMU Kfvy”
smfj
df ‘hulIaf’ ivgfV dyx df kfrn bnx vfly ‘cfrtr afPL rfeIts’ dIaF GoVIaF
gfAux df kI lfB?
--------------------------------------------------------------------
hr
koeI aYm pI bnxf cfhuMdf hY qy kMsrvtvF dIaF jVFH `c qyl dyx leI kupIaF cuwkI
iPrdf hY!
--------------------------------------
mfritn
srkfr izwgx nfl ivafh dy pivqwr irsLqy nMU lwg irhf ‘gihRx’ tlL jfx dy afsr
bx jfxgy!
--------------------------------------
“ibnF
iksy do rfvF dy” ilbrl srkfr nMU aOKy sfh af rhy hn qy ‘adflqI rfj’ smfijk
kdrF-kImqF `qy BfrU huMdf jf irhf
hY!
---------------------------------------
kYlyPornIaF
`c smilMgI-sLfdIaF pwky qOr `qy rokx leI rPrYNzm nvMbr `c hox dI sMBfvnf
-------------------------------------------
cfrtr
dy bhfny ilbrlF ny knyzIan votrF nfl Droh kmfieaf
--------------------------------------------
‘zbl-stYNzrz’
hux jIvnjfc hI bxdf jf irhf hY!
smilMgqf
dy hwk ivwc clfeI jf rhI hY gupq qy guMmrfhkun muihMm!
mwlI
nMU smilMgI ibwl dy ivroD df KLimafjLf Bugqxf
pY irhY
--------------------------------------
quhfzy
lfgly pbilk skUl ivwc jldI hI
‘smilMgI
mhInf’ mnfieaf jfieaf krygf
--------------------------------------------------------------------
sLONkI
nMU iewk krfmfqI BUq kwZx vfly dI qlfsL!
--------------------------------------------------------------------
rwsI
sVH geI hux qF vwt hI rih igaY!
-------------------------------------------------------------------
aYvyN
lyrF nf mfro jnfb!
afE
mUMh df suafd KLrfb hox df krn lwB leIey!
-------------------------------------------------------------------
‘Gwt
igxqI’ dy ‘mfzrn’kfnsYpt ny
sLONkI
nMU qF pUrI qrFH kniPAUjL kr ky rwK idwqf hY!
----------------------------------------
smilMgI sLfdIaF df smrQn!
kfrn qwq-Pwt “JMzI” dI lflsf
jF cfrtr?
----------------------------------------------------------------
mfmlf hwkF df hY nf:
“Kfilsqfn” ivwc vI smilMgI sLfdIaF pUry mfx siqkfr nfl hoieaf krngIaF!
“smilMgIaF sLfdIaF dy smrQn
vwty kkfrF dI mfnqf dy qrly sLurU”
smilMgI sLfdIaF df kfnMUnIkrn
aKOqI KfilsqfnI aqy smfjvfdI ‘hm-ibsqr’ hoey
aKy!
mfmlf cfrtr aqy mnuwKI aiDkfrF df hY!
‘byeImfn’ ny gAU nMU vI
mfsfhfrI bxf idwqf hY
kudrq dI kropI ny ‘aslI mnuwK
byprd’ kIqf!
‘prlo’ qoN pIVHqF dI mdd leI
jy dsvMD nhIN qF dsvMD df dsvF vIhvF ihwsf dyx dI koisLsL krnI cfhIdI hYBfn dy
BMinaF leI sLONkI dy kuJ suJfa
jmhUrIaq dy aKOqI rfKy
vI duwD Doqy nhIN hn !
mnmohx dI iKcVI `c kokVU
isroipaF dI rfjnIqI aqy pfl mfritn dI sMBfvI PyrI!
pfl
mfritn dI sMBfvI PyrI qy isropf!
minstr primtF dI “isafsq” !
jyqU nMU ieiqhfs ilKx `c
musLkl pysL af rhI hY!
hYlp lfeInF df XuwD
afpxy iswKF nMU hux ‘grIbI qy
nIcqf’ vI bKLsL siqgurU!
ncfr nUM primt, sLONkI nUM
isrdrd
Kfilsqfn dy ‘rfm-rOLly’ nfl ajy
rwjy nhIN hn hrmyl isMG tOhVf
buwsL sfhmxy goizaF Bfr hox leI iqafr jfpdy hn
jnfb mfritn
smilMgIaF dy ivafhF df ivroD buwsL leI vrdfn sfbq hoieaf
bdmfsLF nUM Gr nhIN swdIdf BfeI
arfPLfq dy nfl hI iewk ‘Xuwg’ df aMq
mnmohn isMG df kfrtUn ikvyN bxfieaf jfvy?
BeIaF nMU pMjfb `coN ikvyN
kwiZaf jfvy?
curfsI
df iBafnk duKFq
amrIkf dI pRDfngI cox: buwsL ky
kYrI?
‘hukmnfimaF’ df BMblBUsf qy
pRo: drsLn isMG dI ‘sfhsI’ apIl
vDIaf cfh bnfAux dy PfrmUly df
pfT krn nfl cfh nhIN bxygI!
afpUM sjL rhI ‘sLrIaf puls’ amn-kfnMUn leI Kqrf!
sI[ bI[ afeI[ dy CfipaF df mUMh
isafsdfnF dy GrF, vpfrF, pirvfrF qy ivdysLI TfhrF vwl kd hovygf?
iswKI dy nfm `qy ‘asihxsLIlqf’ df bolbflf
|